კავშირი იმუნიტეტსა და მიკრობიოტას შორის

კავშირი იმუნიტეტსა და მიკრობიოტას შორის

როდესაც იმუნური სისტემა იწყებს თავდასხმას საკუთარ თავზე

იმუნური სისტემა იცავს ორგანიზმს პათოგენებისგან: ვირუსებისგან, ბაქტერიებისგან, პარაზიტებისგან. ასევე ალერგენებისგან, ტოქსინებისა და ავთვისებიანი უჯრედებისგან. ამისათვის მას აქვს ორი ძირითადი ინსტრუმენტი: ანტისხეულები და იმუნური უჯრედები. ანტისხეულები არიან ცილები, რომლებიც მოძრაობენ სისხლის მიმოქცევაში, უკავშირდებიან პათოგენებს ან მათ პროტეინებს – ანტიგენებს და ანეიტრალებენ მათ. გარდა ამისა, ანტისხეულებს შეუძლიათ იმუნური უჯრედების „მოზიდვა“ „მტრის“ განადგურების მიზნით.

ნორმაში, სხეულს აქვს იმუნური ტოლერანტობა მისი ანტიგენების მიმართ, ანუ მას შეუძლია განასხვავოს საკუთარი უჯრედები და ცილები სხვებისგან. მაგრამ ზოგჯერ იმუნური სისტემა იშლება და ვითარდება აუტოიმუნური დაავადებები.

ყველაზე გავრცელებული აუტოიმუნური დაავადებებია:

შაქრიანი დიაბეტი ტიპი 1. იმუნური სისტემა უტევს პანკრეასის ბეტა უჯრედებს. პაციენტი გრძნობს ძლიერ წყურვილს, ძალის ნაკლებობას, ზოგჯერ მუდმივ შიმშილს.

რევმატოიდული ართრიტი – ამ შემთხვევაში იმუნური სისტემა ანადგურებს სახსრებს. სახსრები (ძირითადად მკლავები და ფეხები) შეშუპებული არიან, ტკივათ, თითები კი არაბუნებრივად იხვევა და ტრიალდება.

გაფანტული სკლეროზი – ნადგურდება თავის ტვინის ნეირონები და მათი მიელინის გარსი.

წყლულოვანი კოლიტი – არის ნაწლავის ლორწოვანი გარსის დაზიანება და მასში მცხოვრები ბაქტერიების. ლორწოვანი გარსი ანთებულია, პაციენტს აწუხებს მუცლის ტკივილი, გულისრევა და საჭმლის მონელების დარღვევა.

ფსორიაზი – იმუნური სისტემა უტევს კანს, იწვევს მის გამოშრობას, გაწითლებას და აქერცვლას.

ზოგიერთი აუტოიმუნური დაავადება გავლენას ახდენს არამარტო ერთ სისტემაზე. ასე ვლინდება სისტემური წითელი მგლურა. მისი სიმპტომები იმდენად არასპეციფიკურია, რომ ძალიან რთულია დაავადების დიაგნოსტიკა.

აუტოიმუნური დაავადების განვითარებამდე სხეულმა უნდა განავითაროს და დააგროვოს ანტისხეულები საკუთარ ქსოვილებზე. ასეთი რამის ზუსტი მიზეზი ჯერჯერობით უცნობია. მეცნიერები ვარაუდობენ და სწავლობენ რისკ–ფაქტორებს. აქტიურად შეისწავლება მიკრობიოტის გავლენა იმუნიტეტზე და აუტოიმუნური დაავადებების განვითარებაზე.

კავშირი აუტოიმუნურ დაავადებებსა და მიკრობიოტას შორის

ადამიანის ნაწლავში დაახლოებით 100 ტრილიონი სხვადასხვა ტიპის ბაქტერია ცხოვრობს.

ჯანმრთელი მოზრდილების ნაწლავის მიკროფლორა ძირითადად შედგება ექვსი ტიპის ბაქტერიისგან:

ფირმაკუტები,

პროტეობაქტერიები,

ბაქტერიოიდები,

აქტინობაქტერიები,

ფუზობაქტერია,

ვერუკომიკრობია

ბაქტერიოიდები და ფირმიკუტები შეადგენენ ნორმალური მიკრობიოტას უმეტესობას, ოდნავ მეტი ფირმიკუტებით, ვიდრე ბაქტერიოიდები ჯანმრთელ მოზრდილებში. ბაქტერიები წარმოქმნიან ბევრ მეტაბოლიტს, რომელთაგან ზოგიერთს შეუძლია აუტოიმუნური რეაქციების განვითარების პროვოცირება, ზოგს კი პირიქით, იცავს ორგანიზმს. ამრიგად, ნაწლავის ბაქტერიების გარკვეულ ტიპებს შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ გარკვეული იმუნური უჯრედების გარეგნობაზე ან შენარჩუნებაზე, მაგალითად, T-ხელპერების. ეს უჯრედები არიან დაკავშირებული სხვადასხვა აუტოიმუნურ პროცესებთან: გაფანტული სკლეროზი, რევმატოიდული ართრიტი, ფსორიაზი. ზოგიერთი სტაფილოკოკი წარმოქმნის სუპერანტიგენურ ტოქსინებს, რაც ასევე იწვევს T- ლიმფოციტების ჰიპერაქტივაციას. Clostridia და Bacteroides ტიპის ზოგიერთ ბაქტერიას (მაგალითად, Bacteroides fragilis) შეუძლია დათრგუნოს აუტოიმუნური ანთებითი დაავადებები, რადგან ისინი იწვევენ მარეგულირებელ T- ლიმფოციტებს ინდუცირებას.

თქვენი ნაწლავის მიკრობიოტის შენარჩუნება და ამით მრავალი დაავადებისგან თავის დაცვა შესაძლებელია რამდენიმე ჯანსაღი ჩვევით.

მიიღეთ მეტი ბოჭკოვანი

ბოჭკოვანი არის პრებიოტიკი და საკვები ბაქტერიებისათვის, აძლევს მოკლე ჯაჭვის ცხიმოვანი მჟავების სინთეზის საშუალებას. ბოჭკოს ძირითადი წყაროები: ბოსტნეული, ხილი, კენკრა, პარკოსნები, მარცვლეული, თხილი. ბოჭკოებით მდიდარი დიეტა შეამცირებს შაქრიანი დიაბეტის განვითარების რისკს და ამავდროულად გაზრდის მიკრობიოტის მრავალფეროვნებას, ასევე შეამცირებს ფირმიკუტი/ბაქტერიოიდის თანაფარდობას.

ტკბილი 

ზომიერად უნდა მიიღოთ ტკბილი, რადგანაც თუ შაქარი ძალიან ბევრია, მიკრობული მრავალფეროვნება მცირდება. შედეგად იზრდება წყლულოვანი კოლიტის და სხვა აუტოიმუნური დაავადებების რისკი. შაქრის რაოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს მოხმარებული კალორიების 10%-ს და სასურველია 5%-ს. საშუალოდ, ეს არის არაუმეტეს 50 გრამი შაქარი დღეში. დაახლოებით იმდენს შეიცავს ტორტის ერთი ორას გრამიანი ნაჭერი. და დაიმახსოვრეთ: ზოგჯერ შეგიძლიათ 100 ან თუნდაც 200 გრამი შაქრის ჭამა. უბრალოდ ნუ გააკეთებ ამას ყოველთვის. 

იმოძრავეთ მეტი 

ფიზიკური ვარჯიში დადებითად მოქმედებს მიკრობიოტაზე, ზრდის მის მრავალფეროვნებას, ამცირებს Firmicutes/Bacteroidetes თანაფარდობას და ზღუდავს T- ლიმფოციტების აქტივობას. ეს ნიშნავს, რომ ისინი ამცირებენ დაავადებების, მათ შორის აუტოიმუნური დაავადებების განვითარების რისკს. ნაწლავის მიკრობიოტას შეუძლია გავლენა მოახდინოს გლუკოზის, ისევე როგორც სხვა ნივთიერებების მეტაბოლიზმზე ორგანიზმში. კვლევების შედეგებზე დაყრდნობით, მეცნიერებმა აღწერეს მიკრობიოტის პროფილი, რომელიც ჩანს ტიპი 2 დიაბეტის, წყლულოვანი კოლიტის, კრონის დაავადებისა და სხვა აუტოიმუნური დაავადებების დროს. რაც უფრო ნაკლებია პაციენტის მიკრობიოტის პროფილი დაავადების პროფილის მსგავსი, მით უფრო მაღალია დაცვა. ინდიკატორი ფასდება 1-დან 10-მდე მასშტაბით.